Дүниежүзілік ЖИТС-тен қайтыс болған адамдарды еске алу күніне арналған   БАСПАСӨЗ РЕЛИЗІ   "Денсаулық сақтаудағы алдын алудың жаңа әдістері"

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бастамасымен жыл сайын мамырдың әр үшінші жексенбісі ЖИТС-тен қайтыс болған адамдарды еске алу күні атап өтіледі. Осы 2023 жылы бұл күн 21 мамырға келіп отыр.

Бұл күннің тарихын еске түсіретін болсақ, оны алғаш рет 1983 жылы Сан-Францискода АИТВ-инфекциясы проблемасынан жеке зардап шеккен адамдар тобы ұйымдастырды. Содан бері бұл тек медициналық ортада ғана емес, қоғамда да атаулы күнге айналды.

Біздің елімізде АИТВ-инфекциясының алғашқы жағдайы 1987 жылы, ал Ақмола облысында 1994 жылы тіркелді.

Бірақ сол уақыттан бері отыз жылдан астам уақыт өтті, алдын алудың, диагностиканың және емдеудің жаңа әдістері енгізілді. Вирусты тек көктамыр қанынан ғана емес, сонымен қатар капиллярлы, сондай-ақ қызыл иек сұйықтығын қабылдаумен ерте кезеңдерде анықтау үшін заманауи тест жүйелері қолданылады. Медицинаның дамуына байланысты бүгінде бұл ауруды,  аурудың дамуы мен соңғы кезеңнің алдын алу тұрғысынан ғана емес, сонымен қатар АИТВ-инфекциясының қаупін төмендететін арнайы терапия бар екендігі қуантады. АИТВ-инфекциясының алдын алу немесе  БДА деп аталады.

Айта кетсек, бұл АИТВ-ның теріс мәртебесі бар, бірақ жоғары қауіпті аймаққа жататын адамдарға ұсынылады. Бұған бір серіктес жұқтырған, ал екіншісі жұқтырмаған негізгі популяциялар мен серодискордантты жұптар жатады. Сонымен қатар, АИТВ-сы оң серіктесте әлі вирустық супрессия, яғни вирустық жүктеменің төмендеуі байқалмайды. БДА препараттарын тағайындау және қамтамасыз ету жоғарыда аталған топтар үшін тегін жүргізіледі.

Оны қолдануға қарсы көрсетілімдерге АИТВ-ның оң мәртебесі жатады, ол БДА препараттарын қабылдау кезінде, АИТВ-ның антиретровирустық препараттарға төзімділігінің (тұрақтылығының), бүйректің ауыр ауруларының, препараттардың белсенді заттарына аллергиялық реакциялардың дамуына әкелуі мүмкін. Сондықтан арнайы алдын алуды тағайындау және қабылдау біздің орталықтың Достық кабинетінде дәрігердің қатаң бақылауымен өтеді.

Шетелдік зерттеулерге сәйкес, ерлермен жыныстық қатынасқа түсетін ер адамдар арасында АИТВ жұқтырғандар саны БДА қабылдағаннан кейін кем дегенде 40 % — ға төмендеуі мүмкін-бұл препараттарды үнемі қабылдайтын пациенттер арасында 73 % - ға дейін. Кения мен Угандада жүргізілген partners prep зерттеуі серодискордантты жұптар арасында БДА тиімділігі 75 % екенін көрсетті.

БДА қолданыстағы алдын-алу құралдарын алмастырмайтынын және жоймайтынын түсіну маңызды, өйткені қан мен жыныстық қатынас арқылы АИТВ ғана емес, сонымен қатар жыныстық жолмен берілетін инфекциялар, гепатиттер және басқа аурулар да берілетінін нақты түсіну керек.

Сондықтан халықтың АИТВ-инфекциясы туралы хабардарлығын арттыру және осы аурумен өмір сүретін адамдарға төзімділікті қалыптастыру өте маңызды, өйткені бұл дүниежүзілік ЖИТС-тен қайтыс болған адамдарды еске алу күнінің мақсаттарының бірі.

Біздің облыста 15-19 мамыр аралығында осы күнге орайластырылған түрлі іс-шаралар өткізу жоспарлануда, оның ішінде орталық дәрігерлерінің жергілікті теледидарда сөйлеген сөздері, жергілікті жерде өзінің АИТВ-мәртебесін білу мүмкіндігімен ақпараттық акциялар өткізу, және, әрине, халықтың назарын қауіпсіз жыныстық, инъекциялық мінез-құлық мәселелеріне аударуда, АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға қатысты кемсітушілікті болдырмайтын қоғамды қалыптастыруда бұқаралық ақпарат құралдарын, әлеуметтік желілерді жандандыру.

Instagram, Facebook, Вконтакте, Одноклассниктер (akmaids) әлеуметтік желілеріндегі ресми аккаунттарымыздан АИТВ-ға тегін жедел тестілеу науқандарының өтетін орны мен күні туралы толық ақпаратты білуге болады.